ગુજરાતમાં છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી અનેક ગ્રાહકો વીજ વિતરણ કંપનીઓ સામે “Smart Meter”ના નામે આવતા અતિશય ઊંચા વીજબિલ અંગે કડક ફરિયાદો કરી રહ્યા છે. સામાન્ય ગૃહ ગ્રાહક હોય કે નાના ઉદ્યોગકાર — બધાનું એવું માનવું છે કે સ્માર્ટ મીટર બિલની ગણતરી કરતા કદાચ ‘ઝબ્બો’ મારે છે. જોકે, આ ફરિયાદો વચ્ચે પણ રાજ્ય સરકાર અને વીજ વિતરણ કંપનીઓનું મૌન અનેક સવાલ ઊભા કરે છે.
વિનંતી કે ફરિયાદ?
વિશેષતા એ છે કે, ઘણા વિસ્તારોમાં લોકોના વીજબિલોમાં 2 થી 4 ગણો વધારો જોવા મળ્યો છે — જ્યારે વપરાશમાં ખાસ ફરક ન હતો.
✅ હકીકત: કેટલાક ગ્રાહકોના બિલ 300 થી સીધું 1200 યા 1500 રૂપિયા સુધી પહોંચી ગયાં છે. લોકો પોતાની જૂની મીટર રીડિંગ સાથે તુલના કરતા એવું જણાય છે કે ક્યારેક ખરેખર ખોટી ગણતરી થઈ રહી છે.
⚡ સ્માર્ટ મીટર શું છે?
Smart Meter એ ઇલેક્ટ્રોનિક મીટર છે જે આપમેળે રીડિંગ લે છે અને રિયલ ટાઈમ ડેટા વીજ કંપનીને મોકલે છે. તેનો હેતુ છે માનવ ભુલ ટાળવી, પરંતુ હાલના કેસોમાં આ મીટરો પર “overbilling” નો આરોપ લાગી રહ્યો છે.
ગ્રાહકોનો રોષ વધે છે
- સુરત, વડોદરા, રાજકોટ, ભાવનગર જેવા શહેરોમાં શહેરી સમિતિઓ અને સ્થાનિક સમાજોએ આ અંગે તંત્રને રજૂઆત કરી.
- પાવર ડિસ્ટ્રિબ્યુશન કંપનીઓ (જેમ કે Torrent Power, DGVCL, PGVCL) દ્વારા મળતા જવાબો અથવા તો જવાબ ન આપવું — લોકોને વધુ ગુસ્સાવાન બનાવી રહ્યું છે.
ટેકનિકલ ખામી શું છે?
વિજતંત્રના કેટલાક વર્ગો સ્વીકાર કરે છે કે:
- કેટલાક સ્માર્ટ મીટરોમાં કૅલિબ્રેશનની ખામીઓ જોવા મળી છે.
- વિજ ગ્રાહકના ડેટા સર્વરમાં અપડેટ ન થવાથી જૂના યા ખોટા રીડિંગથી બિલ જનરેટ થાય છે.
- વધુ વોલ્ટેજ સ્પાઇકથી મીટર દોડતું હોય તેવા કેસ પણ સામે આવ્યા છે.
ગ્રાહકોએ શું કરવું?
જો આપના સ્માર્ટ મીટરમાં વિવાદાસ્પદ રીડિંગ આવે તો:
- તરત કંપનીના કસ્ટમર કેર પર ફરિયાદ નોંધાવો.
- તમારા મીટરની ફોટા / વીડિયો સાબિતી તરીકે લો.
- જૂના બિલ સાથે તુલનાત્મક રેકોર્ડ રાખો.
- જરૂરી હોય તો ફોરમ ઓફ રેસિડન્ટ્સ અથવા કન્ઝ્યૂમર કોર્ટનો આશરો લો.
ભેદી મૌન: તંત્ર શા માટે ચૂપ છે?
વિજ કંપનીઓ યા તંત્ર કોઈ ખુલાસો કરતું નથી કે મીટર ખરાબ છે કે નહીં. તપાસ કરવા માટેના તંત્રના પગલાં અદૃશ્ય છે. ગ્રાહક માટે પારદર્શકતા ઓછી અને જવાબદારીના અભાવથી “Smart Meter કે ચીટર મીટર?” જેવો સવાલ ઊભો થાય છે.
તત્કાલ જરૂરિયાત: પારદર્શક તપાસ અને મીટર ટેસ્ટિંગ પોલિસી
વિજ વિભાગે દરેક ફરિયાદ પર અલગ તપાસ ટીમ બનાવીને:
- મીટર કૅલિબ્રેશન રિપોર્ટ જાહેર કરવો જોઈએ.
- ઓનલાઇન પોર્ટલમાં ગ્રાહકને તેના લાઇવ રીડિંગ જોવા મળે એવી વ્યવસ્થા અમલમાં આવવી જોઈએ.
- દરેક નવા સ્માર્ટ મીટરની આંતરિક ક્વોલિટી ચેકિંગ સાથે તેની સર્ટિફિકેટ સરળતાથી મળવી જોઈએ.
નિષ્કર્ષ:
સ્માર્ટ ટેકનોલોજી જો યોગ્ય રીતે અમલમાં ન લેવાય તો તેનો હેતુ ભાંગી શકે છે. ગુજરાતમાં વીજ મીટરો સાથે આવી રહેલી ફરિયાદો ગંભીર છે અને તંત્રનું મૌન અવાજ ઊભો કરવાનું કારણ બની રહ્યું છે. હવે સમય છે કે તંત્ર “સ્માર્ટ જવાબદારી” પણ વહારે.
આવી જ તમામ ખબરો થી જાણકાર રહેવા માટે અમારી સાથે જોડાયા રહો….